Wielka Sobota

Starożytna homilia na Świętą i Wielką Sobotę

Zstąpienie Pana do Otchłani

Co się stało? Wielka cisza spowiła ziemię; wielka na niej cisza i pustka. Cisza wielka, bo Król zasnął. Ziemia się przelękła i zamilkła, bo Bóg zasnął w ludzkim ciele, a wzbudził tych, którzy spali od wieków. Bóg umarł w ciele, a poruszył Otchłań.

Idzie, aby odnaleźć pierwszego człowieka, jak zgubioną owieczkę.

Pragnie nawiedzić tych, którzy siedzą zupełnie pogrążeni w cieniu śmierci; aby wyzwolić z bólów niewolnika Adama, a wraz z nim niewolnicę Ewę, idzie On, który jest ich Bogiem i synem Ewy.

Przyszedł więc do nich Pan, trzymając w ręku zwycięski oręż krzyża. Ujrzawszy Go praojciec Adam, pełen zdumienia, uderzył się w piersi i zawołał do wszystkich: "Pan mój z nami wszystkimi!" I odrzekł Chrystus Adamowi: "I z duchem twoim!" A pochwyciwszy go za rękę, podniósł go mówiąc: "Zbudź się, o śpiący, i powstań z martwych, a zajaśnieje ci Chrystus.

Oto Ja, twój Bóg, który dla ciebie stałem się twoim synem. Oto teraz mówię tobie i wszystkim, którzy będą twoimi synami, i moją władzą rozkazuję wszystkim, którzy są w okowach: Wyjdźcie! A tym, którzy są w ciemnościach, powiadam: Niech zajaśnieje wam światło! Tym zaś, którzy zasnęli, rozkazuję: Powstańcie!

Tobie, Adamie, rozkazuję: Zbudź się, który śpisz! Nie po to bowiem cię stworzyłem, abyś pozostawał spętany w Otchłani. Powstań z martwych, albowiem jestem życiem umarłych. Powstań ty, który jesteś dziełem rąk moich. Powstań ty, który jesteś moim obrazem uczynionym na moje podobieństwo. Powstań, wyjdźmy stąd! Ty bowiem jesteś we Mnie, a Ja w tobie, jako jedna i niepodzielna osoba.

Dla ciebie Ja, twój Bóg, stałem się twoim synem. Dla ciebie Ja, Pan, przybrałem postać sługi. Dla ciebie Ja, który jestem ponad niebiosami, przyszedłem na ziemię i zstąpiłem w jej głębiny. Dla ciebie, człowieka, stałem się jako człowiek bezsilny, lecz wolny pośród umarłych. Dla ciebie, który porzuciłeś ogród rajski, Ja w ogrodzie oliwnym zostałem wydany Żydom i ukrzyżowany w ogrodzie.

Przypatrz się mojej twarzy dla ciebie oplutej, bym mógł ci przywrócić ducha, którego niegdyś tchnąłem w ciebie. Zobacz na moim obliczu ślady uderzeń, które zniosłem, aby na twoim zeszpeconym obliczu przywrócić mój obraz.

Spójrz na moje plecy przeorane razami, które wycierpiałem, aby z twoich ramion zdjąć ciężar grzechów przytłaczających ciebie. Obejrzyj moje ręce tak mocno przybite do drzewa za ciebie, który niegdyś przewrotnie wyciągnąłeś swą rękę do drzewa.

Snem śmierci zasnąłem na krzyżu i włócznia przebiła mój bok za ciebie, który usnąłeś w raju i z twojego boku wydałeś Ewę, a ta moja rana uzdrowiła twoje zranienie. Sen mej śmierci wywiedzie cię ze snu Otchłani. Cios zadany Mi włócznią złamał włócznię skierowaną przeciw tobie.

Powstań, pójdźmy stąd! Niegdyś szatan wywiódł cię z rajskiej ziemi, Ja zaś wprowadzę ciebie już nie do raju, lecz na tron niebiański. Zakazano ci dostępu do drzewa będącego obrazem życia, ale Ja, który jestem życiem, oddaję się tobie. Przykazałem aniołom, aby cię strzegli tak, jak słudzy, teraz zaś sprawię, że będą ci oddawać cześć taką, jaka należy się Bogu.

Gotowy już jest niebiański tron, w pogotowiu czekają słudzy, już wzniesiono salę godową, jedzenie zastawione, przyozdobione wieczne mieszkanie, skarby dóbr wiekuistych są otwarte, a królestwo niebieskie, przygotowane od założenia świata, już otwarte".

▲ do góry

Błogosławieństwo pokarmów

Zgodnie ze zwyczajem w Wielką Sobotę błogosławi się pokarmy na stół wielkanocny, tzw. "święcone". Pokarmy te można też błogosławić w uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego przed porannym uroczystym posiłkiem. Prawo błogosławienia mają: kapłani, diakoni i urzędowi lektorzy, jeśli są alumnami Seminarium Duchownego.

Jeśli wśród pokarmów, które się błogosławi nie ma któregoś z wymienionych w modlitwie, wówczas opuszcza się odnośną część błogosławieństwa.

Po pozdrowieniu wstępnym kapłan (diakon) może krótko wyjaśnić sens i znaczenie błogosławieństwa pokarmów wielkanocnych.

1. Słowo wprowadzające  

Święcenie pokarmów świątecznych jest starym zwyczajem w Kościele. Przypomina on prawdę, wyrażoną przez św. Pawła Apostoła tymi słowami: "Czy jecie, czy pijecie, czy cokolwiek innego czynicie, wszystko na chwałę Bożą czyńcie" (1 Kor 10, 31). Spożywanie posiłku jest też czynnością świętą, dlatego modlimy się przed i po jedzeniu, a na największe święto Zmartwychwstania święcimy także pokarmy.

Kiedy zakończymy święty post paschalny i spotkamy Chrystusa Zmartwychwstałego we Mszy św. wielkanocnej, powrócimy z radością do naszych domów i z Chrystusem zasiądziemy do wspólnego świątecznego stołu. Wyrazimy sobie wtedy wzajemną życzliwość podczas składania sobie życzeń przy dzieleniu się poświęconym jajkiem, znakiem nowego życia.

2. Modlitwa poświęcenia  

P. Prośmy Chrystusa Pana, zawsze obecnego wśród tych, którzy Go miłują, aby pobłogosławił te pokarmy na stół wielkanocny.

Wszyscy modlą się przez chwilę w ciszy, po czym błogosławiący mówi:

P. Módlmy się.

Panie Jezu Chryste, Ty w dzień przed męką i śmiercią poleciłeś uczniom przygotować paschalną wieczerzę, w dniu zmartwychwstania przyjąłeś zaproszenie dwóch uczniów i zasiadłeś z nimi do stołu, a późnym wieczorem przyszedłeś do Apostołów, aby wraz z nimi spożyć posiłek. Prosimy Cię, pozwól nam z wiarą przeżywać Twoją obecność między nami podczas wielkanocnego posiłku, abyśmy mogli się radować udziałem w Twoim życiu i zmartwychwstaniu.

Chlebie żywy, który zstąpiłeś z nieba i w Komunii Świętej dajesz życie światu, pobłogosław ✢ ten chleb i wszelkie świąteczne pieczywo na pamiątkę chleba, którym nakarmiłeś słuchających Ciebie wytrwale na pustkowiu, i który po swym zmartwychwstaniu przygotowałeś nad jeziorem dla swoich uczniów.

Baranku Boży, który zwyciężyłeś zło i obmyłeś świat z grzechów, pobłogosław ✢ to mięso, wędliny i wszelkie pokarmy, które będziemy jedli na pamiątką baranka paschalnego i świątecznych potraw, które Ty spożyłeś z Apostołami na Ostatniej Wieczerzy. Pobłogosław także naszą sól, aby chroniła nas od zepsucia.

Chryste, życie i Zmartwychwstanie nasze, pobłogosław ✢ te jajka, znak nowego życia, abyśmy dzieląc się nimi w gronie rodziny, bliskich i gości,

W. Amen.

Odmawiający modlitwę w milczeniu kropi pokarmy wodą świeconą. Potem zachęca wszystkich do ucałowania krzyża (2021 - epidemia; krzyżowi oddajemy cześć przez przyklęknięcie lub ukłon), adoracji przy Bożym Grobie, do udziału w liturgii wigilijnej i procesji rezurekcyjnej.

▲ do góry

Woda święcona - poświęcenie

Woda święcona przypomina nam Chrzest święty, przez który zostaliśmy odrodzeni z wody i Ducha Świętego do nowego życia dziecka Bożego. Chrześcijanin żegna się wodą święconą dlatego, aby przypomnieć sobie wielki dar Chrztu świętego. Ponadto przy różnych błogosławieństwach i poświęceniach Kościół stosuje pokropienia wodą święconą.

1. Poświęcenie soli  

W myśl dotychczasowej tradycji można też do wody domieszać nieco soli. Wówczas kapłan wpierw poświęca sól.

P. Niech imię Pańskie będzie błogosławione.

W. Teraz i na wieki.

P. Módlmy się.

Wszechmogący Boże, prosimy Cię, pobłogosław ✢ tę sól. Ty nakazałeś prorokowi Eliaszowi, aby mieszając sól z wodą przywrócił jej szczególną moc. Spraw, aby ta woda zmieszana z solą była znakiem szczególnej łączności z Duchem Świętym, który niech nas uświęca i strzeże od napaści złego ducha. O to prosimy przez Chrystusa, Pana naszego.

W. Amen.

2. Poświęcenie wody  

P. Módlmy się.

Wszechmogący, wieczny Boże, wszystko co istnieje pochodzi od Ciebie. Pobłogosław ✢ tę wodę, którą będziemy pokropieni jako znak nowego życia i oczyszczenia z grzechów. Ufni w Twoje miłosierdzie błagamy Cię: odpuść nam nasze grzechy, abyśmy z czystym sercem mogli Ci służyć. A gdy choroba lub inne niebezpieczeństwa i zakusy złego ducha będą nam zagrażać, niech nas chroni Twoja opieka. Prosimy Cię o to przez Chrystusa, Pana naszego.

W. Amen.

Kapłan wrzuca sól do wody i żegna się wodą święconą, a następnie kropi nią pobłogosławione pokarmy i wszystkich obecnych.
2021, każdy wierny sam wrzuca sól do swojej poświęconej wody.

Zobacz również - śniadanie wielkanocne w katolickiej rodzinie.

Opracował: ks. Wiesław Podlodowski

▲ do góry